تأثیر خشکسالی روی کیفیت آب زیرزمینی دشت خاش با استفاده از شاخص spi

دشت خاش از نظر اقلیمی جزء مناطق خشک ایران می¬باشد و در سال¬های اخیر متأثر از خشکسالی بوده است. این دشت در حوزه آبخیز خاش و در شرق کوه تفتان واقع شده است. برای انجام این تحقیق از اطلاعات پایه شامل مشخصات و موقعیت چاه¬ها و آمار کیفیت آب شامل آنیون¬ها، کاتیون¬ها، هدایت الکتریکی، سدیم قابل جذب، سختی کل و اسیدیته برای دوره آماری1381 تا 1391 استفاده گردید. از میان کل چاه¬های منطقه، تعداد 18 حلقه چاه به عنوان نمونه انتخاب گردید. این چاه¬ها کامل¬ترین چاه-ها از نظر داده¬های آماری کیفی و نوسانات سطح آب زیرزمینی می¬باشند. برای تعیین شروع و پایان دوره¬های خشکسالی از آمار بارندگی ایستگاه سینوپتیک خاش در دوره آماری 1365 تا 1392 و شاخص خشکسالی بارش استاندارد شده (spi) استفاده شد. نتایج نشان داد که منطقه در سال¬های 1381، 1382 و 1383 به جز فصل زمستان، شرایط خیلی خشک و در سال¬های 1384 تا 1391 شرایط نسبتا نرمالی داشته است. بررسی همبستگی بین پارامترها نشان داد که پارامترهای ph،tds، na+، mg2+و- hco3 در دوره خشک و نرمال دارای اختلاف معنی¬دار بوده¬اند. در انتخاب بهترین روش تخمین پارامترهای کیفی آب زیرزمینی برای میانگین هر یک از پارامترهای شیمیایی طی سال¬های خشک و نرمال، چهار مدل برتر نیم تغیییرنمای کروی، نمایی، خطی و گوسین ارزیابی شد و بهترین روش¬های تخمین انتخاب و با استفاده از آن اقدام به تهیه نقشه¬های تغییرات پارامترهای شیمیایی آب زیرزمینی گردید. نقشه¬ها نشان دادند که از بین پارامترهای آماری مقدار k+، co32-، cl-، ph افزایش یافته است. آنالیز آماری داده¬های هیدروشیمی منابع آب نشان داد که در دوره نرمال بیشترین ضریب تغییرات مربوط به یون co32- وso42- و بعد از آن ca2+ و در دوره خشک مربوط به یون co32- ، k+ و بعد cl- بوده است. تعیین تیپ آب با استفاده از نمودار پایپر نشان داد که تیپ آب در دوره خشک کلروره سدیک ، بی¬کربنات سدیک و سولفاته سدیک و در دوره نرمال کلروره سدیک و بی¬کربنات سدیک بوده است. تعیین قابلیت مصرف آب¬های زیرزمینی دشت خاش با استفاده از دیاگرام شولر و ویلکوکس نشان داد که خشکسالی تأثیر چندانی روی کیفیت آب زیرزمینی برای کشاورزی و شرب نداشته است.